Το τέλος της θεωρίας του Αϊνστάιν;
Μεγάλη αναστάτωση έχει προκαλέσει στην επιστημονική κοινότητα η ανακοίνωση Ευρωπαίων φυσικών ότι εντόπισαν υποατομικά σωματίδια (νετρίνο) που φαίνεται να σπάνε το ρεκόρ ταχύτητας στο σύμπαν, ταξιδεύοντας ταχύτερα και από το φως.Η θεωρία της ειδικής σχετικότητας από το 1905 -ο ακρογωνιαίος λίθος της Φυσικής- απαγορεύει οτιδήποτε να κινηθεί πιο γρήγορα από την ταχύτητα των 299.792.458 μέτρων ανά δευτερόλεπτο του φωτός. Μέχρι τώρα καμία έρευνα δεν είχε βρει το παραμικρό μεγάλο σώμα ή μικροσκοπικό σωματίδιο να κινείται πιο γρήγορα από το φως.
Όμως, Ιταλοί φυσικοί του πειράματος «Opera», που πραγματοποιείται 1.400 μέτρα κάτω από το έδαφος, στο υπόγειο Εθνικό Εργαστήριο Γκραν Σάσο, σε συνεργασία με το Cern στα γαλλο-ελβετικά σύνορα, από όπου στέλνονται στην Ιταλία ακτίνες νετρίνο, βρήκαν ενδείξεις ότι τα συγκεκριμένα σωματίδια ταξιδεύουν ταχύτερα και από το φως.
Τι είναι τα νετρίνο
Τα νετρίνο είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, σπανίως αλληλεπιδρούν με την κοινή ύλη (περνάνε μέσα από τοίχους και πλανήτες) κι έχουν πολύ μικρή μάζα, αλλά υπάρχουν ολόγυρά μας, καθώς αποτελούν υποπροϊόν των πυρηνικών αντιδράσεων στο εσωτερικό του ήλιου.
Δισεκατομμύρια τέτοια υποατομικά σωματίδια περνάνε κάθε δευτερόλεπτο μπροστά από τα μάτια μας, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.
Ο τεράστιος ανιχνευτής του πειράματος «Opera» (βάρους 1.800 τόννων) εκτίμησε ότι τα νετρίνο που καταλήγουν σε αυτόν από το Cern, διανύοντας μια απόσταση περίπου 732 χιλιομέτρων, φθάνουν 60 νανοδευτερόλεπτα πιο γρήγορα από ό,τι θα επέτρεπε η ταχύτητα του φωτός (δηλαδή κινούνται με ταχύτητα περίπου 0,0025% ταχύτερη από το φως).
"Είμαστε σοκαρισμένοι", δήλωσε ο Αντόνιο Ερεντιτάτο, φυσικός του πανεπιστημίου της Βέρνης, επικεφαλής και εκπρόσωπος του Opera. "Αν είναι αλήθεια, τότε είναι πραγματικά εντυπωσιακό", δήλωσε ο φυσικός Τζον Έλις, εκπρόσωπος του Cern, αλλά τόνισε την ανάγκη να υπάρξει ανεξάρτητη επιβεβαίωση του γεγονότος.
Οι φυσικοί του Opera ανέφεραν ότι έχουν πλέον αρκετή εμπιστοσύνη στα στοιχεία τους για να τα δημοσιοποιήσουν, καθώς έχουν καταγράψει ίδια αποτελέσματα σε περίπου 16.000 μετρήσεις κατά την τελευταία διετία, συνεπώς δηλώνουν σίγουροι ότι δεν έχουν πέσει θύμα κάποιας πλάνης ή λάθους.
Σκεπτικισμός και νέα πειράματα
Είχε προηγηθεί ένα παρόμοιο πείραμα, το Minos στην Μινεσότα των ΗΠΑ, το 2007, όταν επίσης είχαν φανεί νετρίνο που κατέφθαναν από τον επιταχυντή Fermilab του Σικάγο, να κινούνται οριακά ταχύτερα από το φως, αλλά τότε υπήρχε μεγαλύτερη αβεβαιότητα για τις μετρήσεις.
Όμως, οι αμερικανοί φυσικοί, ετοιμάζουν νέα πειράματα που αναμένεται να έχουν ευρήματα σε ένα - δύο χρόνια. Αν το Minos όντως επιβεβαιώσει τις μετρήσεις του «Opera», οι συνέπειες για τη φυσική και την επιστήμη γενικότερα θα είναι κολοσσιαίες.
Ορισμένοι, όπως ο επίτιμος καθηγητής φυσικής του πανεπιστημίου της Μπολόνια Αντονίνο Ζιτσίτσι, πιθανολογούν ότι τα νετρίνο κινούνται μέσα από έξτρα διαστάσεις στο χώρο, όπως προβλέπει η θεωρία των χορδών, για αυτό κινούνται ταχύτερα από το φως. Ίδια ακριβώς άποψη εξέφρασε και ο αστρονόμος νετρίνο Τζον Λέρντ του πανεπιστημίου της Χαβάης.
Άλλοι παραμένουν σκεπτικιστές και δεν βιάζονται να κάνουν τη νεκρολογία της θεωρίας του Αϊνστάιν, θεωρώντας ότι κάποιο πειραματικό λάθος έχει συμβεί.
"Αν είναι αλήθεια, τότε πραγματικά δεν έχουμε καταλάβει τίποτε για τίποτε. Ακούγεται πολύ μεγάλο, για να είναι αληθινό", σχολίασε ο φυσικός Αλβάρο ντε Ρουχούλα του Cern.
Ο Ερεντιτάτο του Opera επιμένει πάντως ότι οι φυσικοί του πειράματος δεν έχουν μπορέσει να βρουν κάποια άλλη εξήγηση για τα απρόσμενα ευρήματά τους. Γι' αυτό κάλεσε την επιστημονική κοινότητα να εκφράσει τις δικές της απόψεις ανοιχτά.
